Xanthomonas fragariae
બેક્ટેરિયા
છોડની જાત, હવામાન અને સમયના આધારે રોગના લક્ષણો ભિન્ન હોય છે. શરૂઆતમાં, પાંદડાની નીચલી સપાટી પર પાણીપચ્યા, ઘેરા લીલા રંગના કોણીય ટપકાંથી તેને ઓળખી શકાય છે. જ્યારે તેને સૂર્યપ્રકાશમાં જોવામાં આવે તો અર્ધપારદર્શક દેખાય છે, અને ફરતે પાંદડાની નાની નસો હોય છે. વધુ ભેજ વાળા વાતાવરણમાં, આ ડાઘમાંથી ચીકણા ટપકાં જેવો બેક્ટેરિયલ સ્ત્રાવ બહાર આવે છે. જેમ જેમ રોગ વધે કરે છે તેમ તેમ, આ ડાઘ પાંદડાની ઉપરની સપાટી પર અનિયમિત, કથ્થઈ કે લાલ રંગના ટપકાં તરીકે દેખાય છે. પાછળથી એકરૂપ થઇને મોટો સુકાયેલ ભાગ બનાવે છે, જેનાથી પાંદડાં ખરબચડા અને ઉઝરડાં પડેલા દેખાય છે. પાણીના પુરવઠામાં ખલેલ પડવાના કારણે ફળની દાંડીઓ કથ્થઈ-કાળા રંગની થઈ શકે છે અને ફળો નબળા પડી શકે છે. આ ફળની ગુણવત્તા અને દેખાવને અસર કરે છે. ફળો વધુ ગાળ્યા નથી હોતા, પરંતુ સામાન્ય રીતે તે એક જ પ્રકારની સમાનતા ધરાવતાં હોય છે.
પ્રમાણિત કાર્બનિક કોપર સંયોજનોનો છંટકાવ રોગને ઘટાડવા માટે મદદ કરી શકે છે. ઋતુની શરૂઆતમાં, સાઇટ્રિક અને લેક્ટિક એસિડ ધરાવતા સંયોજનોનો ઉપયોગ વધતાં પાંદડાં અને ફળને બચાવવા માટે મદદ કરે છે.
જો ઉપલબ્ધ હોય તો જૈવિક સારવાર સાથે નિવારક પગલાંનો સંકલિત અભિગમ અપનાવો. નીચા તાપમાને થતા બેક્ટેરિયલ સ્ત્રાવના કારણે એક છોડ પરથી બીજા છોડ પર રોગનો ફેલાવો અટકાવવા માટે કોપર આધારિત ઉત્પાદનોને લાગુ કરી શકાય છે. જો કે, છોડને નુકશાન ન થાય તે માટે તેની માત્રા અને ફરી લાગુ કરવા માટે કાળજીપૂર્વક આયોજન કરવાની જરૂર છે. સૂકી પરીસ્થિતિ અને મોર આવવાની શરૂઆત થયા પછી કોપર એજન્ટનો ઉપયોગ કરશો નહીં. કોપર સલ્ફેટ કરતાં કોપર હાઇડ્રોક્સાઇડ ધરાવતા ઉત્પાદનો વધુ અસરકારક હોઈ શકે છે. નર્સરીના સમયગાળા દરમિયાન ઓક્સોલિનિક એસિડ લાગુ કરવાથી સારા પરિણામો મળે છે. ખેતીના તબક્કે વેલીડેમાઇસિન-A એક અસરકારક સંયોજન છે.
આ લક્ષણો ઝેંથોમોનાસ ફ્રેજીરીના બેક્ટેરિયાના કારણે થાય છે, જે જમીન પર પડેલા સૂકા પાંદડાં અને જમીનમાં દટાયેલા પાંદડામાં પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિમાં ટકી રહે છે. તે અત્યંત પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓ માટે પણ પ્રતિરોધક હોય છે. વસંતઋતુમાં, આ પરોપજીવી ફરી વિકાસ શરૂ કરે છે અને નવા તંદુરસ્ત છોડને ચેપ લગાડે છે, અને તે એક છોડ પરથી બીજા છોડ પર વરસાદ અથવા ઉપરથી પડતા પાણીવાળી સિંચાઇથી ફેલાય છે. પાંદડાની નીચલી સપાટી પર સ્ત્રાવ થવો એ આગળના લક્ષણો છે. બંને કિસ્સામાં, છોડ પરના કુદરતી છિદ્રો અથવા ખેતીકામ દરમિયાલ છોડને પડેલા ડાઘ દ્વારા છોડમાં પ્રવેશ કરે છે. બીજી રીતે, ચેપગ્રસ્ત રોપાઓ મારફતે પણ રોગ નવા ખેતરમાં દાખલ થઇ શકે છે. આ રોગ માટે ઠંડી અને ભેજવાળી પરિસ્થિતિઓ અનુકૂળ રહે છે, જેમ કે વસંત દરમિયાનના ઠંડા દિવસો સાથે રાત્રી દરમિયાન ખુબ જ નીચું તાપમાન.