TMV
વાયરસ
છોડના બધા જ ભાગો વૃદ્ધિના કોઈપણ તબક્કા દરમિયાન અસર પામી શકે છે. લક્ષણો પર્યાવરણીય પરિસ્થિતિઓ (પ્રકાશ, દિવસની લંબાઈ, તાપમાન) પર આધાર રાખે છે. દૂષિત પાંદડા લીલા અને પીળા રંગના ટપકાં અથવા મોઝેક ભાત દર્શાવે છે. કુમળા પાંદડા સહેજ વિકૃત થાય છે. જૂનું પાંદડા પર ઘેરા લીલા રંગનો ઉપસેલ ભાગ દેખાય છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, ડાળી એન્ડ પાંદડાની દાંડી પર ઘેરી સુકાયેલ છટાઓ દેખાય છે. છોડની જુદા જુદા પ્રમાણમાં વૃદ્ધિ અટકે છે અને ફળોની માત્રામાં ઘટાડો થાય છે. અસમાન રીતે પાકતાં ફળની સપાટી પર કથ્થાઈ ટપકાં વિકાસ પામે છે અને ફળની આંતરિક દિવાલમાં કથ્થાઈ ચાઠાં નિર્માણ થાય છે. પાકના ઉત્પાદનમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થઈ શકે છે.
70° સે તાપમાને 4 દિવસ સુધી અથવા 24 કલાક માટે 82-85 ° સે તાપમાને બીજને સુકી ગરમી આપવાથી તેને વાયરસથી છૂટકારો આપી શકાય છે. વૈકલ્પિક રીતે, બીજને 100 ગ્રામ/લી ટ્રાયસોડિયમ ફોસ્ફેટમાં 15 મિનિટ માટે પલાળી, પછી પાણીથી સારી રીતે ધોઈને સૂકવી દેવા.
જો ઉપલબ્ધ હોય તો, હંમેશા જૈવિક સારવાર સાથે પ્રતિબંધક પગલાંનો સંકલિત અભિગમ ધ્યાનમાં રાખો. ટામેટામાં ટોબેકો મોઝેઇક વાયરસ સામે કોઈ અસરકારક રાસાયણિક સારવાર ઉપલબ્ધ નથી.
વાયરસ 2 વર્ષ (લગભગ બધી જ જમીનમાં 1 મહિના માટે) ના ગાળા માટે છોડમાં અથવા સૂકી જમીનમાં મૂળના અવશેષોમાં ટકી રહે છે. મૂળમાં નાના જખ્મથી છોડ દૂષિત થઈ જાય છે. બીજ, રોપાઓ, નીંદણ અને છોડના દૂષિત ભાગો મારફતે વાયરસનો ઉપદ્રવ ફેલાય છે. પવન, વરસાદ, તીતીઘોડાઓ, નાના સસ્તન પ્રાણીઓ અને પક્ષીઓ મારફતે પણ વિવિધ ખેતર વચ્ચે વાયરસનું પરિવહન થાય છે. છોડની સાચવણીની ખરાબ પધ્ધતિ પણ રોગના પરિવહનની તરફેણ કરે છે. દિવસની લંબાઈ, તાપમાન અને પ્રકાશની તીવ્રતા તેમજ છોડની જાત અને વય ચેપની ગંભીરતા નક્કી કરે છે.