CMV
વાયરસ
સંક્રમિત છોડની પ્રજાતિ અને પર્યાવરણીય પરિસ્થિતિઓના આધારે રોગનાં લક્ષણો બદલાય છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, વાયરસ હાજર હોય છે પરંતુ લક્ષણો છુપાયેલા રહે છે. પાંદડા અને ફળો પર પીળા રંગનાં ડાઘ અથવા આછા લીલા કે પીળા રંગનો ઉપસેલ ભાગ જોઇ શકાય છે. છોડની બહારની બાજુની શાખાઓ અને પાંદડાની દાંડીઓમાં રેખાંશ વૃદ્ધિમાં જોવા મળે છે, જેનાથી પાંદડા અને ડાળીઓ નીચેની તરફ વળે છે. યુવાન પાંદડા કરચલીવાળા અને સાંકડા દેખાય છે અને આખા છોડનો વિકાસ રૂંધાયેલો અને વિકૃત જોવા મળે છે. ફૂલો પર સફેદ રેખાઓ જોવા મળે છે. ફળો પર ઉપસેલા ભાગો જોવા મળે છે જેથી તે વેચવા લાયક રહેતા નથી.
ખનિજ તેલના સ્પ્રેનો ઉપયોગ કરવાથી એફિડને પાંદડા પર પોષણ મેળવતા અટકાવી શકાય છે અને તેથી તેની વસ્તીને નિયંત્રિત કરી શકાય છે.
જો ઉપલબ્ધ હોય તો નિવારક પગલાં સાથે જૈવિક ઉપચારનો એક સંકલિત અભિગમ હંમેશા ધ્યાનમાં રાખો. CMV સામે કોઈ અસરકારક રસાયણો ઉપલબ્ધ નથી, અથવા એવા પણ કોઈ રસાયણ ઉપલબ્ધ નથી, જે છોડને ચેપ લાગવાથી બચાવી શકે. એફિડ સામે સ્પ્રે તરીકે સાયપરમેથ્રિન અથવા ક્લોરપાયરીફોસ ધરાવતા જંતુનાશકોનો ઉપયોગ કરી શકાય છે.
આ લક્ષણો કાકડીમાં મોઝેક વાયરસ (CMV)નાં કારણે જોવા મળે છે, જે વિવિધ જાતિઓ (જેમ કે કાકડી, પાલક, લેટીસ, કેપ્સિકમ અને સેલરી તેમજ ઘણા ફૂલો, ખાસ કરીને લીલી, ડેલ્ફિનિયમ, પ્રિમ્યુલા અને ડેફનેસ)ને અસર કરે છે. આ વાયરસનું સંક્રમણ અને વહન એફિડની ૬૦-૮૦ જુદી જુદી જાતિઓ દ્વારા થઈ શકે છે. સંક્રમણની અન્ય શક્યતાઓમાં ચેપગ્રસ્ત બીજ કે રોપા કારણ હોઈ શકે છે, તથા કામદારના હાથ કે ખેતરમાં વપરાતા સાધનો દ્વારા થયેલ ચેપના કારણે પણ આ રોગ થઇ શકે છે. CMV ફૂલોના બાર માસ સુધી ટકતા નીંદણમાં અથવા ઘણીવાર પાકના મૂળ, બીજ કે ફૂલો પર શિયાળો વિતાવે છે. શરૂઆતના તબક્કામાં લાગેલ ચેપમાં, વાયરસ નવા રોપાઓમાં પ્રણાલીગત રીતે વધે છે અને ઉપરના પાંદડા સુધી પહોંચે છે. આ છોડ પર પોષણ મેળવતા એફિડ વાયરસને અન્ય યજમાન(ગૌણ ચેપ) સુધી લઈ જાય છે. વાયરસ છોડના વિવિધ અવયવો વચ્ચે લાંબા અંતરના પરિવહન માટે છોડની ચેતાક્ષ પેશીઓનો ઉપયોગ કરે છે.