Alternaria cucumerina
ફૂગ
છોડના મધ્ય અને ઉપલા ભાગમાં જૂના પાંદડાઓ પર સફેદ કેન્દ્રવાળા નાના, ગોળાકાર ડાઘ જોવા મળે છે. આ ડાઘ વિસ્તૃત થાય છે અને આછો છીકણી રંગનો બને છે. ડાઘની અંદરની નસો કાળી પડે છે, પરિણામે તે જાળીદાર દેખાવ ધરાવે છે. સમય જતાં, રિંગ્સ વિકસે છે, જે ફક્ત પાંદડા ઉપરની સપાટી પર દેખાય છે, અને જાળી જેવો દેખાવ ધરાવે છે. આ ગોળાકાર ડાઘ આખરે સમગ્ર પાંદડાને અસર કરે છે, અને પાંદડા ખરી શકે છે. ગોળાકાર, છીકણી રંગના ઊંડા જખમ ચેપગ્રસ્ત ફળો પર દેખાય છે, જે પછીથી ફળની સપાટી પર ઘાટા ઓલિવથી કાળા રંગનું પાવડર જેવું આવરણ થઇ જાય છે. લણણી વખતે ન દેખાતા ચેપગ્રસ્ત ફળ પછીથી સંગ્રહ અથવા પરિવહન દરમિયાન નુકસાન દોરે છે. છોડના અન્ય ભાગો સીધી રીતે અસરગ્રસ્ત થતા નથી.
વાવેતર પછી તરત જ લીલા ઘાસના કચરા (મલ્ચ)નો ઉપયોગ કરવાથી એ.કુકુમેરિના બીજકણોનો નીચેના પાંદડા પર ફેલાવો અસરકારક રીતે ઘટાડે છે.
જો ઉપલબ્ધ હોય તો નિવારક પગલાં સાથે જૈવિક સારવારનો એક સંકલિત અભિગમ હંમેશા ધ્યાનમાં રાખો. એઝોક્સિસ્ટ્રોબિન, બોસ્કાલિડ, ક્લોરોથોલોનીલ, કોપર હાઇડ્રોક્સાઇડ, મેન્કોઝેબ, માનેબ અથવા પોટેશિયમ બાયકાર્બોનેટ ધરાવતા ફૂગનાશકો રોગને નિયંત્રિત કરી શકે છે. જો કે, ક્લોરોથોલોનીલ ધરાવતા ઉત્પાદનો સામાન્ય રીતે સૌથી અસરકારક હોય છે. દરેક ઘટકના ઉપયોગનો સમય અને ઉપયોગની રીત અલગ અલગ હોય છે. પહેલાંથી તેના સંબંધિત ઉપયોગી સૂચનોનો અભ્યાસ કરો.
તરબૂચ અને સંબંધિત કુકરબીટ પ્રજાતિના આ લક્ષણો જમીનજન્ય ફૂગ અલ્ટરનેરિયા કુકુમેરિના દ્યવારા થાય છે. તે જમીનમાં પાકના કચરા અથવા નીંદણ અને અન્ય કુકરબીટ યજમાનો પર જીવંત રહે છે. રોગનો ફેલાવો વરસાદ, અતિશય સિંચાઈ, પવન, કાપણી, સાધનસામગ્રી અને ખેતરના કામદારો દ્વારા થઈ શકે છે. આ પરિસ્થિતિઓ ગરમ તાપમાન અને ઝાકળ, વરસાદ અથવા ઓવરહેડ સિંચાઈ દ્વારા પ્રોત્સાહન મેળવે છે. ૨ થી ૮ કલાક પાંદડા ભીના રહેવાથી ચેપ લાગી શકે છે, પરંતુ પાંદડા જેટલા વધુ સમય ભીના રહે છે તેટલી ચેપની તીવ્રતા વધુ હોય છે. વરસાદનો સમય અને ઝાકળના સમયગાળાની લંબાઈ રોગના વિકાસમાં વરસાદના પ્રમાણ કરતા મોટી ભૂમિકા ભજવે છે.