કપાસનો બળીયા ટપકાનો રોગ

તે શાના કારણે થયું?

આ લક્ષણો અલ્ટરનરિયામેક્રોસ્પોરા નામની ફૂગ દ્વારા થાય છે, જે કોઈ જીવંત પેશી અથવા વૈકલ્પિક યજમાન ઉપલબ્ધ ન હોય તો કપાસના અવશેષો પર વૃદ્ધિ પામે છે. રોગકારક જીવાણુઓ પરાગનયન અને પાણીના છંટકાવ દ્વારા સ્વસ્થ છોડમાં ફેલાય છે. ભેજવાળા હવામાન અને ૨૭ ડિગ્રી આસપાસના તાપમાન પાંદડામાં ચેપ ફેલાવામાં અને રોગની વૃદ્ધિમાં મદદરૂપ થાય છે. ફૂલ આવવાના તથા મોસમના અંતમાં પાંદડાના ખરવાના સમયગાળા દરમિયાન છોડ સૌથી વધુ સંવેદનશીલ હોય છે. નીચેથી ઉપરનાં તરફ કપાસના છોડમાં ચેપનું જોખમ ઓછું હોય છે. ફૂગ માટે અનુકૂળ પરિસ્થિતિઓમાં, સંવેદનશીલ જાતો મોટી માત્રામાં પાંદડા ગુમાવે છે (પાન ખરી પડે છે), ખાસ કરીને જ્યારે જીંડવાની દાંડીને ચેપ લાગેલ હોય છે. આ રોગ છોડની દેહધાર્મિક તણાવ કે પોષક તત્વોની ઉણપની સ્થિતિમાં વધારે ફેલાય છે. દા.ત. છોડ પર વધારે પડતા ફળનું વજન અથવા અકાળે પાંદડાઓનું ખરવું.