Fusarium oxysporum
ફૂગ
આ ફૂગ નુકસાનની ચોક્કસ પેટર્ન ધરાવે છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, છોડના પાંદડાઓ કિશોરાવસ્થામાં જ પીળા પડવા લાગે છે અને છોડ નમી પડે છે. પુખ્ત છોડ પર, છોડના અમુક ભાગો સહેજ વળેલા જોવા મળે છે. દિવસના ગરમીવાળા કલાકો દરમિયાન આ ખુબ સામાન્ય છે. પાંદડાઓ બાદમાં ક્લોરોટિક થઇ જાય છે, ઘણી વખત પાંદડાની માત્ર એક જ તરફ આવું જોવા મળે છે. દાંડીના રેખાંશિક ભાગો પર આંતરિક પેશીઓ ભૂખરાં – લાલ રંગના થઈ જાય છે, પ્રથમ મૂળની આસપાસ, અને પાછળથી દાંડી ઉપર આ અસર જોવા મળે છે.
કેટલાક પાકમાં ફૂસારિયમ વિલ્ટને નિયંત્રિત કરવા માટે અમુક જીવવિજ્ઞાન નિયંત્રણ પ્રતિનિધિઓ, જેવા કે બેક્ટેરિયા અને એફ. ઓક્સિસ્પોરમની બિન-રોગજન્ય જાતોનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, જે રોગકારક જીવોને મારે છે. ટ્રિકોડર્માવાઇરાઇડનો ઉપયોગ બીજના ઉપચાર માટે પણ થઈ શકે છે (૧૦ ગ્રામ/ કિગ્રા બીજ). કેટલીક જમીન ફૂસારિયમની વૃદ્ધિને અટકાવી દે છે. જમીનનું પીએચ ૬.૫ થી ૭.0 સુધી સંતુલિત કરવું અને નાઇટ્રોજન સ્રોત તરીકે એમોનિયમ કરતાં નાઈટ્રેટનો ઉપયોગ કરીને રોગની તીવ્રતા ઘટાડી શકાય છે.
જો ઉપલબ્ધ હોય તો નિવારક પગલાં સાથે જૈવિક સારવારનો એક સંકલિત અભિગમ ધ્યાનમાં રાખો. જો કોઈ અન્ય પગલાં અસરકારક ન લાગે તો ચેપગ્રસ્ત સ્થાનો પર જમીન આધારિત ફૂગનાશકોનો ઉપયોગ કરો. વાવણી/પાકની ફેરબદલી પહેલાં ૩ ગ્રામ/લિટર પાણીની સાથે કોપર ઓક્સિક્લોરાઇડ જમીન પર નાખવાથી પણ અસરકારક પરિણામ મળે છે.
ફૂસારિયમ વિલ્ટ છોડની પરિવહન પેશીઓમાં વિકાસ પામે છે, જે પાણી અને પોષક પુરવઠાની આપ-લે ને અસર કરે છે. છોડના મૂળ અથવા તેના પર થયેલ ઘાવના કારણે છોડ પર અસર થઇ શકે છે. એકવાર રોગ એક વિસ્તારમાં સ્થાપિત થઈ જાય, તે પછી ઘણા વર્ષો સુધી ત્યાં સક્રિય રહે છે.